Dua Nedir Ve Nasıl Yapılır?

DUA/ الدعاء; Arapça manası çağrı, nida, niyaz, temenni, rica, ibadet, tazarru, istek, talep ve davet ekmek gibi manalara gelir.

İslam Istılahında Dua; Acizliğini itiraf ederek bütün benliğiyle Allah’a yönelerek ondan temenni, talep ve istekte bulunup faydaya ulaşmak ve zararı def etmeyi istemektir.

Dua; Allah ile kul arasında bir iletişim, randevuleşme, dayanışma ve kulluğun ispatıdır

Kim olursa olsun ister Müslüman ister gayri müslim olsun duanın ön kabul şartı yoktur. Kişi herhangi bir zaman ve mekanda Allah’a  dua etmek suretiyle ihtiyaçlarının giderilemesini talep etmelidir

Kulun Allah’a dua etmesi ve duaların kabul edilmesi için özel günler mekanlar ve zamanları vardır.

İslam’a göre dua talebinde bulunan kimsenin acizliğin zayıflığı ve kendisinin Yüce olan bir yaratıcıdan bir şeyleri talep etme içgüdüsü vardır bu Allah’ın kuluna indirdiği bir içgüdür.

Belli Durumlarda Kişilerin Yaptıkları Dua

1) Oruçlu, Adil Hükümdar ve Mazlumun Duası

“Üç kimsenin duası reddedilmez: İftar edinceye kadar oruçlu kimsenin, âdil devlet başkanının ve mazlumun duası. Allah, mazlumun duasını bulutların üzerine kaldırır ve o dua için sema kapılarını açar ve ‘İzzetime yemin ederim ki belli bir süre de olsa mutlaka sana yardım edeceğim’ buyurur.” (Tirmizî)

2) Misafir/Yolcu ve Anne-Babanın Çocuklarına Duası

“Hiç şek ve şüphe yok ki üç kimsenin yaptığı dua kabul edilir: Anne-babanın çocuklarına yaptığı dua, misafirin duası ve zulme uğramış kimsenin duası.” (Ebû Davud)

3) Mü’minlerin Birbirlerine ve Gıyaplarında Yaptıkları Dua

“İki dua vardır ki bu dualar ile Allah arasında perde yoktur. Mazlumun duası, kişinin müslüman kardeşinin gıyabında yaptığı dua.” (Heysemî)

4) İsm-i A’zâm İle Yapılan Dua

“İsm-i a’zâm”, en yüce isim, demektir.

Sahabeden Enes b. Malik (r.a.) diyor ki; Hz. Peygamber (s.a.s.), bir gün camiye girdi. Bir sahâbî namaz kılıyordu. Bu sahâbî namazdan sonra dua etmeye başladı ve duasında şöyle diyordu:

“Allah’ım! Her türlü övgü sana mahsustur. Senden başka ilâh yoktur. (Sen), mennânsın/çok nimet verensin, gökleri ve yeri yokken var edensin, celâl ve ikram sahibisin, ey yaşayan, diri, canlı, ölümsüz, ezelî ve ebedî olan; zatı ile kaim olan, her şeyin varlığı kendisine bağlı olan, uykusu ve uyuklaması olmayan, varlıkları yöneten, koruyan ve ihtiyaçlarını üstlenen Allah’ım! cümleleri ile sana dua ediyor, senden talepte bulunuyorum.” Bu duayı işiten Peygamberimiz (s.a.s.);

“Bu kimse, Allah’ın ism-i a’zâm’ı ile dua etti ki ism-i a’zâm ile dua edildiğinde Allah bu duayı kabul eder ve bu isimle istenince Allah verir” (Hâkim)

4) Hac ve Umre Yapanların Duası

“Kim Allah için hacceder de (Allah’ın rızâsına uymayan) kötü söz ve davranışlardan ve Allah’a karşı gelmekten sakınırsa, (kul hakkı hariç) annesinin onu doğurduğu günkü gibi (günahlarından arınmış olarak hacdan) döner.” (Buhârî)

5) Allah Yolunda Cihat Edenlerin Duası

“Allah yolunda cihat eden gaziler, hac ve umre yapanlar Allah’ın elçileridir. Kendisine dua ederlerse dualarına icabet eder, O’ndan bir şey isterlerse onlara verir.” (İbn Mâce)

2. BELİRLİ ZAMANLARDA YAPILAN DUÂLAR

Her Müslüman, her zaman dua yaparak kulluğunu görüntülemelidir. Ancak bazı ay, gün ve gecelerde daha çok dua etmelidir. Mesela üç aylarda, özellikle Ramazan aylarında, Kadir gecesinde, Cuma ve bayram gecelerinde, seher vakitlerinde, secde hâlinde, ezan ile kamet arasında, namazdan sonra yapılan dualar Rasulullahın ifadesiyle daha hızlı kabul edilir.

a) Üç Aylarda Yapılan Dualar

Recep, Şaban ve Ramazan ay aylarında diğer aylara nispetle daha çok oruç tutmuş, bazen Şaban ayının tamamını oruçla geçirmiş (Tirmizî)

b) İftar Vaktinde Yapılan Dualar

“Oruçlunun orucunu açarken yapacağı dua reddedilmez.” (İbn Mâce)

c) Cuma Günü ve Gecelerinde Yapılan Dualar

“Cuma gününde bir saat vardır ki Müslüman o saatte namazda Allah’tan bir hayır isterse, Allah ona istediğini verir” (Buhârî)

ç) Arefe Günü Yapılan Dualar

“En hayırlı / kabulü şayan olan dua, Arefe günü yapılan duadır” (Tirmizi)

d) Gece Vakti Yapılan Dualar

“Yüce Rabbimiz her gece yakın semaya iner, gecenin son üçte biri kalıncaya kadar kalır ve; ‘Kim bana dua ederse ona icabet ederim, kim benden bir şey isterse ona isteğini veririm, kim benden af ve bağış dilerse onu bağışlarım’ der.” (Buhârî)

e) Ezan Okunduğu ve Kamet Getirildiği Zaman Yapılan Dualar

“Ezan okunduğunda, sema kapıları açılır ve dualar kabul edilir. Kamet getirildiğinde dua reddedilmez.” (İbn Ebî Şeybe)

f) Ezan İle Kamet Arasında Yapılan Dualar

“Ezan ile kamet arasında yapılan dua reddedilmez” buyurdu. Bunun üzerine sahabe; “Ey Allah’ın elçisi! Ne dua edelim?” diye sordular. Rasulullah (s.a.s.), “Allah’tan dünya ve ahirette âfiyet / sağlık isteyiniz”buyurdu. (Tirmizî)

g) Namazda, Secde Hâlinde ve Farz Namazların Akabinde Yapılan Dualar

“Kulun Rabbine en yakın olduğu an, secdede bulunduğu andır. O hâlde secde hâlinde bolca dua ediniz.”buyurmuştur. (Müslim)

ğ) Yağmur Yağarken ve Kâbe’yi Görünce Yapılan Dua

“Dört yerde sema kapıları açılır ve dualar kabul olur: Allah yolunda savaşmak üzere saf tutulduğunda, yağmur yağarken, namaz kılarken ve Kâbe’yi görünce.” (Heysemî)

h) Yûnus Peygamberin Duası İle Yapılan Dualar

“Balık sahibi (Yûnus’)un, balığın karnındaki duası; lâ ilâhe illâ ente sübhâneke innî küntü mine’z-zâlimîn (Allah’ım! Senden başka ilâh yoktur, Seni noksan sıfatlardan tenzih ederim, gerçekten ben zalimlerden oldum.) Bu dua ile dua eden hiçbir müslüman yoktur ki Allah onun isteğini bu dua sebebiyle kabul etmiş olmasın.” (Hâkim)

3. BELİRLİ MEKANLARDA YAPILAN DUALAR

Tuvalet, pavyon, bar, haram işlenilen yerlerin dışında heryerde dualar kabul edilir. Bununla birlikte cami ve Kâbe gibi ibadet yerlerinde, Arafat ve Müzdelife gibi mübarek mekânlarda yapılan dualar daha faziletlidir.

Medine’deki Mescid-i Nebevî’de kılınan bir rekat namazın, Mescid-i Haramdışındaki diğer mescitlerde kılınan bin rekat namaza denk olduğunu (Nesâî)

Duanın kabul Için Başlıca Hususlar.

a) Duadan önce tövbe ve istiğfar edilmelidir.

“Allah yolunda seferler yapmış, üstü başı tozlanmış bir adam ellerini semaya kaldırarak, ‘Yâ Rabbi, Yâ Rabbi’ diye yalvarıyor. Oysa yediği haram, içtiği haram, giydiği haram, gıdası haramdır. Böyle birisinin duası nasıl kabul olur?” (Müslim)

b) Duaya Allah’a hamd, Peygambere salât-ü selam ile başlanmalı;

Fudâle b. Ubeyd’den (r.a.) rivâyete göre o, şöyle demiştir: “Resûlullah (s.a.s.), mescidde oturmakta iken bir adam geldi, namaz kıldı, sonra şöyle dua etti: Allah’ım beni bağışla, bana acı. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.s.), ‘Ey namaz kılan, acele ettin, namaz kılıp oturduğun vakit Allah’a layık olduğu şekilde hamd et, sonra bana salât ve selam et, sonra da yapacağın duayı yap.’ Bundan sonra başka biri namaz kıldı. Namazdan sonra Allah’a hamd etti ve Peygambere salât ve selam getirdi. Başka bir şey yapmadı. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.s.), o kimseye: ‘Ey namaz kılan kimse! Dua et, duan kabul edilsin.’ dedi.” (Tirmizî)

c) Dua içten, ihlas, tevazu ile ve yalvararak yapılmalıdır.

“Rabbinize yalvara yalvara ve için için dua edin. Çünkü o, haddi aşanları sevmez.” (A’râf, 7/55)

d) Israrla dua edilmelidir.

Rasulullah  (s.a.s.) şöyle buyurmaktadır: “Sizden herhangi biriniz ‘dua ettim de kabul olunmadı’ diyerek acele etmediği sürece duası kabul olunur.” (Tirmizî)

e) Ümit ve korku içinde dua edilmelidir.

“Onlar gerçekten hayır işlerinde yarışırlar, (rahmetimizi) umarak ve (azabımızdan) korkarak bize dua ederlerdi. Onlar bize derin saygı duyan kimselerdi.” (Enbiyâ, 21/90)

f) Dua ederken zaman seçimine de dikkat edilmelidir. Dua her zaman yapılabilirse de bazı vakitlerde yapılması, duanın daha çabuk kabul edilmesini sağlar. Bu vakitler; cuma günü, yağmur yağması esnasında ve seher vaktidir.

“Onlar, geceleri az uyurlardı. Seher vakitlerinde bağışlanma dilerlerdi.” (Zâriyât,17-18)

Rasulullah (s.a.s.), “Ey Allah’ın Resûlü, hangi dua daha makbuldür? diye sorulunca, ‘Gece yarısı ve farz namazlardan sonra yapılan duadır.’ cevabını vermiştir.” (Tirmizî)

Gürsel Gürbüz

www.gurselgurbuz.com