Selef Kimdir ve Selefi Kime Denir?

Selef Sözlükte; Geçmek, geçmişte kalmak, geçmiş insanlar ve önce gelmek gibi manalara gelir. Önceden gelmiş geçmiş olan bir topluluğa yada kavme selef denir.

فَجَعَلْنَاهُمْ سَلَفًا وَمَثَلًا لِلْاٰخِر۪ينَ۟ 

Böylece onları, sonradan gelecekler (selefen) için bir ibret vesikası ve örnek kıldık. (Zuhruf, 56)

Aynı zamanda Selef yaş ve fazilet, irfan ve ilimce üstün olan önce yaşamış nesle denilir. Bundan dolayı Rasulullah (s)’in övdüğü ilk üç nesle selef denilmiştir. Bunlar sahabe, tabiin ve etbaut tabiin (r.anhum) Nitekim hadiste Rasulullah (s) bu üç nesli tezkiye/temize çıkarmıştır;

خير الناس قرني ثم الذين يلونهم ثم الذين يلونهم 

İnsanların en hayırlıları benim içinde bulunduğum nesil, sonra onların ardından gelenler, sonra da onların ardından gelenlerdir. (Buhari)

Selef, sahabe ve tabiin mezhebinde bulunan muhaddislerin ve fakihlerin yoludur. Peygamberimizin övdüğü o ilk üç nesil selef denmekle beraber farklı isimlerle isimlendirilmişlerdir; Ehli sünnet, ehli hadis, ehli sünneti hassa ve ehli hak gibi tabirler de kullanılmıştır. Nitekim Rabbimiz;

وَالسَّابِقُونَ الْاَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِر۪ينَ وَالْاَنْصَارِ وَالَّذ۪ينَ اتَّبَعُوهُمْ بِاِحْسَانٍۙ رَضِيَ اللّٰهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَاَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْر۪ي تَحْتَهَا الْاَنْهَارُ خَالِد۪ينَ ف۪يهَٓا اَبَدًاۜ ذٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظ۪يمُ 

Muhacir ve Ensar’dan öncüler, ilkler ve onlara ihsan üzere tabi olanlar (var ya)! Allah onlardan razı olmuş, onlar da Allah’tan razı olmuşlardır. Allah onlar için altından ırmaklar akan ve içinde ebedî kalacakları cennetler hazırlamıştır. En büyük kurtuluş budur işte. (Tevbe, 100)

İhsan’la bu üç nesle tâbi olan imam Ebu Hanife, imam Malik, imam Şafii, Ahmed bin hanbel, İmam Eş’ari ve imam Maturidi gibi alimler selef yolunda gitmişlerdir. 

Peygamberimizin Bu ilk üç nesili övmesi onların değerini arttırmıştır. Bu neslin en önemli özelliği dinden taviz vermeden pak olan islam akidesine sarılmaları, sünnete uymaları, bid’atlerden sakınmaları, ilimde, cihadda, irfan’da, ihlasta, takvada ve samimiyette öncü olmaları, tüm zamanlar için müslümanlara örnek şahsiyetlerdir.

Nitekim Rasulullah (s.a.s) Selef neslini şu hadislerinde övmüştür.

اوصيكم باصحابي ثم الذين يلونهم ثم الذين يلونهم

Size ashabımı, sonra onların ardından gelenleri, sonra onların ardından gelenlerin yoluna uymayı tavsiye ederim. (Tirmizi)

Sahabe döneminden hariciler, murcieler, münafıklar, şia ve kaderiye gibi mezheplerin zuhuruyla, alimlerimiz kendilerine bu sapık fırkalardan ayırmak için kendilerine ‘’Selef” ismini yada ‘’Ehli Sünnet” ismini vermişlerdir.

وَمَنْ يُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدٰى وَيَتَّبِعْ غَيْرَ سَب۪يلِ الْمُؤْمِن۪ينَ نُوَلِّه۪ مَا تَوَلّٰى وَنُصْلِه۪ جَهَنَّمَۜ وَسَٓاءَتْ مَص۪يرًا۟ 

Kim de hidayet kendisine apaçık belli olduktan sonra Resûl’e muhalefet eder ve müminlerin yolunun dışında bir yola uyarsa, (batıl yolu ona süslü göstererek) onu yöneldiği yola havale eder ve cehenneme sokarız. Ne kötü bir dönüş yeridir orası! (Nisâ, 115)

Hadis; Kim islam’da güzel bir sünnet ortaya koyarsa ona hem güzel sünnetin sevabı hem de ondan sonra onunla amel edenlerin sevabı onların ecirlerinden hiçbir şey eksiltmeksizin verilir. Kimde islam’da kötü bir sünnet ortaya koyarsa ona hem kötü sünnetin günahı hem de ondan sonra onunla amel edenlerin günahı onların günahlarını hiçbir şey eksiltilmeksizin verilir. (Müslim)

Selef olmak bu üç neslin döneminde yaşamakla sınırlı olan bir şey değildir. Kim ahkam’da, akidede, ahlakta bütün tutum ve davranışlarda selefin anladığı şekilde kitaba ve sünnete tabi olursa Selef olmuş olur. Selefe muhalefet edenlere gelince onlar ehli sünnet’in pak çizgisinden çıkmış kimseler olurlar.

Resulün tedrisatından geçmiş sahabeye, sahabeyi görmüş ve onlara ihsanla tabii olmuş tâbiin, sonra tâbiine ihsanla tabi olmuş etbau-t tâbiin ve bu üç nesle ihlas ve ihsanla tabi olan dört mezhep imamı ile beraber bunların yolundan gidenler selefdirler.

تفترق امتي على ثلاث وسبعين ملة كلهم في النار الا ملة واحده قال من هي يا رسول الله قال ما انا عليه واصحابي 

Ümmetim 73 fırkaya ayrılacaktır. Bunlardan biri hariç hepsi cehennemdedir. Denildiki kurtulan fırka hangisidir? Ey Allah’ın resulü diye sordu. Allah Resûlü sallallahu aleyhi ve sellem benim de ashabımın yolundan gidenlerdir. Buyurdu. (Tirmizi)

Hangi zaman diliminde yaşarsak yaşayalım kim Rasülullah (s)’in ashabına, onlara uyan o nesle tabi olursa efendimizin tezkiye ettiği neslin izinden gitmiş bir selefi olur.

Rasulullah (s) bunların üstünlüklerini şahitlik etmiş onları faziletli olarak ifade etmiştir ve bunlara ihsan’la güzellikle en güzel şekilde uymuş olan İmamı Azam, İmam Malik, İmam Şafi ve İmam Ahmed bin hanbel ve onlara ihsan’la tabi olanlar seleftirler. 

Selefi salih’in dediğimiz ehli sünnetin en önemli yöntemi olan Kur’an ve sünnetin yol göstericiliğinde fıkıh, istidlal, istinbat, takrir, itikat, iman, ahlak, usulu fıkıh gibi şeriat ilimlerin hepsini selefin anladığı bir yöntemle kabul ederler.

Selefilik delalet fırkalarından, bid’adcilerden, hizipçilik’ten ihtilaftan, hurafelerden, bozuk kültürlerden, felsefelerden, mitolojik ve sapkın düşüncelerden kendini koruyan ve Rasullulah (s)’ın yöntemi ile hedefi gerçek olan islamı dünya’ya egemen kılmaktır. Dolayısıyla Selefilik Rasulullah (s)’in övdüğü o ilk üç nesildir. Zahiren ve batinen akidevi olarak onlara tabi olmak imanınızı ve islam’ı mızı onlardan almak resülün onayı demektir.

Gürsel Gürbüz