×

Anne Ve Babaya İyilik’te Bulunmak.

Anne Ve Babaya İyilik’te Bulunmak.

Anne ve babalar ümmetin ana temellerini oluşturan ve iman ile bezenmiş sağlıklı bir toplumun meydana gelmesi için yegane sebeptir, bunla beraber anne ve babalar hangi din ve inanış da olurlarsa olsunlar bunlara karşı saygı, sevgi, dayanışma, yardımlaşma ve benzeri ülfetleri yerine getirmek Allahın razı olduğu amellerdir.

Kur’an-ı Kerim de Rabbimiz kendisine ibadet, kulluk ve tevhid akidesinin hemen sonra anne babaya iyilikte bulunmayı emrederek, bir müminin Allah‘la olan ilişkisi nasıl akide ve ahlakı üzere bina edilmişse aynı şekilde anne ve babasıyla olan ilişkisi bir akide ve ahlak üzere bina edilmesi gerektiğini vurgulamıştır.

وَوَصَّيْنَا الْاِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِۚ حَمَلَتْهُ اُمُّهُ وَهْنًا عَلٰى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ ف۪ي عَامَيْنِ اَنِ اشْكُرْ ل۪ي وَلِوَالِدَيْكَۜ اِلَيَّ الْمَص۪يرُ

 İnsana, anne babasına karşı (iyilikle muamelede bulunmasını) tavsiye ettik. Annesi onu zorluklar içerisinde taşır ve (sütten) kesilmesi de iki yıl içindedir. Bana ve ebeveynine şükret. Dönüş banadır. (31/Lokmân, 14)

Anne babaya karşı olumsuz tavır takınmak kötü söz, saygısızlık, tartışma ve en önemlisi en hafif açısından öf bile demenin Allah katında saygısızlık isyan ve kötülükten başka bir şey olmadığı vurgulanmıştır. Nitekim;

وَقَضٰى رَبُّكَ اَلَّا تَعْبُدُٓوا اِلَّٓا اِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ اِحْسَانًاۜ اِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ اَحَدُهُمَٓا اَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَٓا اُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَر۪يمًا 

Rabbin, kendisinden başkasına ibadet etmemeniz ve anne babaya iyilik etmenizin (gerekliliğine) hükmetti. Onlardan biri ya da her ikisi senin yanında yaşlanırsa, onlara “öf” bile deme! Onları azarlama ve onlara değerli bir söz söyle. (17/İsrâ, 23)

وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَان۪ي صَغ۪يرًاۜ 

Merhamet duygusuyla onlara karşı mütevazı ol. (Onları sevgi ve merhamet kanatlarının altına al) ve de ki: “Rabbim! Beni büyütüp yetiştirdikleri gibi sen de onlara merhamet et.” (17/İsrâ, 24)

Rabbimiz burada muazzam bir teşbihte bulunuyor, sen küçüktün, onlar sevgi, şefkat, maddi  ve manevi her alanda seni büyütmek ve sana gelecek hazırlamak için her şeyini feda etti ve şimdi onlar yaşlandılar, zayıf ve aynı zamanda merhamete ihtiyaçları var şeklinde Allah aynı muamelede anne ve babamıza karşı bulmamızı emretmektedir.

Anne babaya karşı iyi davranma ile ilgili çok hadis vardır.

 Enes radıyallahu anhu rivayet ettiği şu misaldir;

Resûlullâh sallâllâhu aleyhi ve sellem bir gün bize; “Minbere yaklaşın!” buyurdu. Biz de yaklaştık. Birinci basamağı çıktı; “Âmîn!” dedi. İkinci basamağı çıktı, yine; “Âmîn!” dedi. Üçüncü basamağı çıktı, aynı şekilde; “Âmîn!” dedi.

Minberden indiğinde:

“–Yâ Resûlallâh! Bugün sizden daha önce işitmediğimiz şeyler duyduk. (Bunun hikmeti nedir?)” diye sorduk. Şöyle buyurdular:

“–Cibrîl aleyhisselâm bana göründü ve;

«Ramazan’a erişip de günahları affedilmeyen kimse rahmetten uzak olsun!» dedi. Ben de «Âmîn!» dedim. İkinci basamağa çıktığımda;

«Senin ismin yanında zikredilip de sana salavât getirmeyen kimse rahmetten uzak olsun!» dedi. Ben de «Âmîn!» dedim. Üçüncü basamağı çıktığımda:

«Anne-babası veya ikisinden birisi yanında yaşlanıp da (onları râzı ederek) cenneti kazanamayan kimse rahmetten uzak olsun!» dedi. Ben de «Âmîn!» dedim.” (Hâkim, Tirmizi)

رَغِمَ أَنْفُ، ثُمَّ رَغِمَ أَنْفُ، ثُمَّ رَغِمَ أَنْفُ»، قِيلَ: مَنْ؟ يَا رَسُولَ اللهِ قَالَ: «مَنْ أَدْرَكَ أَبَوَيْهِ عِنْدَ الْكِبَرِ، أَحَدَهُمَا أَوْ كِلَيْهِمَا فَلَمْ يَدْخُلِ الْجَنَّةَ

Burnu sürtsün, sonra burnu sürtsün, sonra burnu sürtsün. Kimin ya Rasûlallah? diye sorulduğunda, Rasûlullah aleyhisselâm şöyle buyurmuştur: İhtiyarlığı anında annesi ile babasından birine yahut her ikisine yetişip de, onlar sayesinde (onlara ihsanda bulunma ile) Cennet’e giremeyenin. (Sahih Müslim)

Ebû Bekre Nüfey İbni Hâris radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:

– “Büyük günahların en ağırını size haber vereyim mi?” diye üç defa sordu.

Biz de:

– Evet, yâ Resûlallah, dedik.

Resûl-i Ekrem:

– “Allah’a şirk koşmak, ana babaya itaatsizlik etmek” buyurduktan sonra, yaslandığı yerden doğrulup oturdu ve “İyi dinleyin, bir de yalan söylemek ve yalancı şâhitlik yapmak” buyurdu. Bu sözü durmadan tekrarladı. Daha fazla üzülmesini istemediğimiz için keşke sussa, diye arzu ettik. (Buhârî, Müslim)

رضا الله في رضا الوالدين، وسَخَطُ الله في سَخَطِ الوالدين.  

Allah’ın rızası, anne ve babanın rızasındadır. Allah’ın öfkesi de anne babanın öfkesindedir. (Hasen li-gayrihi Tirmizi)

Ana babaya ihsan ile ilgili İmam Kurdubi şöyle diyor: Ana babaya ihsan, onlara iyilikte bulunmak, haklarını koruyup gözetmek, emirlerini tutmak, gönüllerini incitmemek ve onlar üzerinde baskı kurmamaktır.

Gürsel Gürbüz

Share this content:

Yorum gönder

You May Have Missed