Ders: İsim ve Sıfat Tevhidi Nedir? (Selef Yöntem)

Gürsel Gürbüz
Sözlük (Lügat) Anlamı: اَلْأَسْمَاءُ (el-Esmâ):
* “İsim” kelimesinin çoğuludur.
* Arapçada “isim”, bir varlığı tanıtan lafız veya unvan anlamındadır.
الْحُسْنَى (el-Hüsnâ):
* “Hasen” kökünden gelir, “en güzel, en iyi, en yüce” anlamındadır.
* “Hüsnâ”, dişil kalıp olup “son derece güzel olan” demektir.
Birlikte Anlamı:
“El-Esmaü’l-Hüsnâ” = En güzel isimler
Yani Allah Teâlâ’ya ait olan, O’nu en güzel şekilde vasfeden ve yüceliğini en mükemmel biçimde ortaya koyan isimlerdir.
 Istılah (Terim) Anlamı:
El-Esmaü’l-Hüsnâ, Allah’ın zatını, sıfatlarını ve fiillerini en güzel biçimde ifade eden, O’na yalnızca layık olan, Kur’an ve sahih sünnetle sabit, benzersiz ve mükemmel isimleridir. Açıklama:
İsim ve sıfatlar, Allah’ın niteliğini ve rabbani özelliklerini belirtme noktasında Allah’a ait ilahi vasıflardır. Kulların Allah’ı bilmesi, tanıması ve ilahlığının anlaşılmasını sağlayan en önemli unsur, Allah’ın isim ve sıfatlarını bize tanıtan nitelikler ve vasıfları vardır. İşte bu Tevhid’in rükunlarının üçüncüsü olan isim ve sıfat tevhididir.
Rububiyet tevhidi ile uluhiyet tevhidinin ilahi özelliklerini bilmek ancak Allah’ın isim ve sıfatları tanımakla söz konusu olabilir. Çünkü bu isim ve sıfatlar Allah’ın ilahi ve rabbani özelliğini bize öğretmekle beraber kulun Allah ile arasındaki bağı güçlendiren, bilinçlendiren, tanıtan, ibadet, kulluk ve teslimiyet açısından bir yaşam programı olarak ilahi öğretilerin ancak isim ve sıfatlarından alınabileceği anlaşılmış olur. Diğer taraftan rububiyet ve uluhiyet tevhidi Kur’an’daki ayetler de yan yana geldiğinde bunlar farklı manalardadır ama farklı ayetlerde söz konusu olduğunda bunlar eş anlamlı olur iken Allah’ın Kur’an ve sünnette varit olan isim ve sıfatların hem uluhiyet hem de rububiyet tevhidini temsil eder. Bu yönüyle kim Allah’ın isim ve sıfatlarını gasp ederek bu niteliğin kendisine ait olduğunu söylerse hem ilah hem de rabblik taslamış olur.
* Bu isimler yalnızca Allah’a aittir, mahlûkata benzemez.
* Her bir isim, Allah’ın bir sıfatını da içerir (örneğin el-Alîm ismi = Allah’ın ilmi olduğunu gösterir).
* Bu isimler ve içerdiği sıfatlar te’vîl, ta’tîl, tahrîf, teşbih ve temsîlden uzak bir şekilde anlaşılmalıdır.
Kur’an’dan Delil:
وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَا
“En güzel isimler Allah’ındır. O’na bu isimlerle dua edin.”
(A’râf, 180)
Hadisten Delil:
“إِنَّ لِلَّهِ تِسْعَةً وَتِسْعِينَ اسْمًا، مِائَةً إِلَّا وَاحِدًا، مَنْ أَحْصَاهَا دَخَلَ الْجَنَّةَ”
“Allah’ın doksan dokuz ismi vardır; kim onları sayar (ezberler, anlar, yaşarsa) cennete girer.”
(Buhârî, Tevhîd 12)
“Allah’ın zatını, sıfatlarını ve fiillerini en güzel şekilde tanımlayan; sadece O’na mahsus, kusursuz, benzersiz ve Kur’an ile sahih sünnetle sabit isimlerdir.”
1. Tevhîd-i Esmâ ve Sıfât Nedir?
Allah’ı, Kur’an ve Sünnet’te bildirilen isim ve sıfatlarla, olduğu gibi tanımak ve bu isim ve sıfatları hiçbir mahlûka benzetmeden, eksiltmeden, yorum yapmadan kabul etmektir.
2. Selefî Anlayışa Göre Temel Esaslar
A. Allah’ın Zâtı ve Sıfatı Benzemez;
لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
“O’nun benzeri hiçbir şey yoktur. O işitendir, görendir.”
(Şûrâ, 11)
* Allah vardır, birdir, zâtı ve sıfatları mahlûka benzemez.
* İsimleri ve sıfatları haktır, teşbih ve temsil (benzetme) yoktur.
B. Sıfatlar Naslarla Sabittir;
* Kur’an ve sahih sünnet neyi ispat etmişse, onu inkâr etmeden kabul etmek gerekir.
* Akılla yorumlamak, mecazlar üretmek Selef’e göre doğru değildir.
C. Müteşâbih Sıfatlar Vardır – Tefvîd Esastır;
الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى
“Rahman, Arş’a istivâ etti.” (Tâhâ, 5)
* Allah’ın Arş’a istivâ etmesi vardır; nasıl olduğu bilinmez, yorumlanmaz.
* İmam Mâlik der ki:
“İstivâ mâlûmdur, keyfiyeti meçhuldür, iman vaciptir, sormak bid’attir.”
D. Dört Zararlı Yoldan Sakınmak;
1. Te’vîl: Lafzı zâhirinden başka manaya çevirmek
2. Tahrîf: Anlamı bozmak
3. Teşbîh: Benzetmek
4. Ta’tîl: İnkâr etmek
 Kur’an’dan Deliller.
A. Allah’ın İsimleri ve Sıfatları Vardır;
وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَا
“En güzel isimler Allah’ındır, O’na bu isimlerle dua edin.”
(A’râf, 180)
إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ سَمِيعًۭا بَصِيرًۭا
“Şüphesiz Allah, işitendir, görendir.” (Nisâ, 58)
B. Sıfatların Zikri (Bazı Örnekler)
İlim:
وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَىْءٍ عَلِيمٌۭ
“Allah her şeyi bilendir.” (Bakara, 282)
Kudret:
وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌۭ
“O, her şeye gücü yetendir.” (Bakara, 20)
Yüz (Vech):
كُلُّ شَىْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُۥ
“Her şey yok olacaktır, yalnızca O’nun vechi (zatı) bâkî kalacaktır.” (Kasas, 88)
 Hadislerden Deliller
A. Allah’ın Sıfatlarının Sabitliği
“ينزل ربنا إلى السماء الدنيا كل ليلة حين يبقى ثلث الليل الآخر…”
“Her gece, son üçte biri kaldığında, Rabbimiz dünya semasına iner…” (Buhârî, Teheccüd 14)
“إن الله خلق آدم على صورته، طوله ستون ذراعًا”
“Allah, Âdem’i kendi suretinde yarattı, boyu altmış arşındı.” (Müslim, Birr 115)
Not: Selef bu hadisleri inkâr etmeden kabul eder, keyfiyetine girmez.
3.  Selef’in Koyduğu Usûl ve Kaideler
Kaide 1:
نُثْبِتُ مَا أَثْبَتَهُ اللَّهُ لِنَفْسِهِ بِلَا تَشْبِيهٍ وَلَا تَكْيِيفٍ وَلَا تَأْوِيلٍ
“Allah’ın kendisi için ispat ettiğini biz de ispat ederiz; benzetme, keyfiyetlendirme ve yorum yapmadan.”
Kaide 2:
لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ فَالسَّمْعُ وَالْبَصَرُ لَهُ لَا كَسَمْعِ الْمَخْلُوقِ وَلَا كَبَصَرِهِ
“O’nun işitmesi ve görmesi vardır ama mahlûkunki gibi değildir.”
Kaide 3:
الواجب في أسماء الله وصفاته: الإيمان بها كما جاءت، بلا تحريف، ولا تعطيل، ولا تكييف، ولا تمثيل
“Allah’ın isim ve sıfatlarına iman etmek; tahrif, ta’til, keyfiyetlendirme ve teşbih yapmadan olur.”
Selef’e Göre Müslüman’ın Tevhidi Nasıl Olmalı?
a. Allah’ın isim ve sıfatlarına Kur’an ve sünnete uygun biçimde inanmalı.
b. Bu sıfatları inkâr etmeden, mahlukata benzetmeden, yorumlamadan kabul etmeli.
c. Zâhir lafızlara iman etmeli, nasıl olduğu konusunda susmalı.
d. Sadece Allah’ın bildiğini Allah’a havale etmeli (tefvîd).
e. Tevhid-i Esma ve Sıfat, Allah’ı tanımanın temelidir; onsuz iman eksiktir.
İsim ve Sıfat Açısından Tevhidin Üçlü Taksimi;
8. Tevhîdü’r-Rubûbiyye İrade ve Fiil Açısında İki Şekildedir. Tanım;
Allah’ın yaratma, yaşatma, rızık verme, öldürme, diriltme, yönetme gibi işleri yalnız kendisine ait olduğunu bilmektir.
İsim-Sıfatla İlişkisi:
Rubûbiyet tevhidi Allahın hem iradesi ve hemde fiili ile il Allah’ın şu sıfatları vurgulanır:
* El-Hâliq (Yaratan)
* Er-Razzâq (Rızık veren)
* El-Muhyî (Dirilten)
* El-Mumît (Öldüren)
* El-Mudebbîr (Yönetici)
Kur’an Delili:
ٱللَّهُ خَٰلِقُ كُلِّ شَىْءٍۢ ۖ
“Allah, her şeyin yaratıcısıdır.” (Zümer, 62)
Allah bu fiilleriyle yaratandır, mahlûkatı gibi değildir. İsim ve sıfatları mahlûk sıfatlarına benzemez.
4. Tevhîdü’l-Ulûhiyye Bu kulların Kndi İrade ve Fiilerinde İlah Oluşunu Birlemeleridir. Tanım:
Allah’tan başka hiçbir şeye dua etmemek, namaz kılmamak, kurban kesmemek, tazim göstermemek, sadece Allah’a ibadet etmektir.
İsim-Sıfatla İlişkisi:
Ulûhiyette, Allah’ın şu isim ve sıfatları esastır:
* El-İlâh (İbadete layık tek ilah)
* El-Ganî (Hiçbir şeye muhtaç olmayan)
* Es-Samed (Her şeyin kendisine muhtaç olduğu)
* El-Kâfî (Kullarına yeten)
Kur’an Delili:
وَإِلَـٰهُكُمْ إِلَـٰهٌۭ وَٰحِدٌۖ
“Sizin ilâhınız tek bir ilahtır.” (Bakara, 163)
إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ
“Yalnız sana ibadet ederiz ve yalnız senden yardım dileriz.” (Fâtiha, 5)
Sadece Allah’ın sıfatları mükemmeldir. Bu sıfatlar sayesinde ibadet edilmeye tek lâyık olan O’dur. Başka varlıklar O’nun isim ve sıfatlarına sahip olmadığı için ibadete layık olamazlar.
5. Tevhîdü’l-Esmâi ve’s-Sıfât (İsim ve Sıfatlarda Tevhid) Tanım;
Allah’ın, kendisi için Kur’an’da ve Sünnet’te bildirdiği tüm isim ve sıfatlarını olduğu gibi kabul etmek; inkâr etmemek, eksiltmemek, benzetmemek, yorumlamamaktır.
Esaslar:
1. Tahrif yok: Anlamı değiştirmek yok.
2. Te’vîl yok: Mecaza kaçmak yok.
3. Teşbih yok: Benzetmek yok.
4. Ta’tîl yok: İnkâr yok.
5. Temsîl yok: Aynılaştırmak yok.
6. Keyfiyet yok: Sıfatların nasıl olduğuna dair konuşmak yok.
7. Tefvîd var: Mana ve keyfiyetini Allah’a havale etmek var.
Kur’an Delili:
لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىْءٌۖ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
“O’nun benzeri hiçbir şey yoktur. O işitendir, görendir.” (Şûrâ, 11)
وَلِلَّهِ ٱلْأَسْمَآءُ ٱلْحُسْنَىٰ فَٱدْعُوهُ بِهَا
“En güzel isimler Allah’ındır. O’na bu isimlerle dua edin.” (A’râf, 180)
Hadis Delili:
“إِنَّ لِلَّهِ تِسْعَةً وَتِسْعِينَ اسْمًا، مِائَةً إِلاَّ وَاحِدًا…”
“Allah’ın doksan dokuz ismi vardır. Kim onları ezberleyip gereğiyle amel ederse cennete girer.” (Buhârî, Tevhîd 12)
Allah Teâlâ’nın kendisi hakkında bildirdiği isimleri ve sıfatlarını, Kur’an ve sahih sünnette geçtiği şekliyle, tahrif etmeden, teşbih ve te’vilsiz, inkâr etmeden ve keyfiyetini bilmeden kabul etmektir.
Zati, Fiili Ve Subuti Açısından İsim Sıfat Tevhidi;
A- Zati Sıfatların Tanımı;
Allah’ın zatına ait, zatından ayrılması mümkün olmayan sıfatlardır.
Bunlar Allah’ın zatının gereği olan sıfatlardır. Örnekler ve Deliller:
* الْحَيَاة (Hayat) – Dirilik
اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلْحَيُّ ٱلْقَيُّومُ
“Allah, O’ndan başka ilah yoktur. O hayydır, kayyûmdur.” (Bakara 255)
* الْقِدَم (Ezeli olmak)
Allah’ın başlangıcı yoktur
هُوَ ٱلْأَوَّلُ وَٱلْآخِرُ
“O, evveldir ve ahirdir.” (Hadîd, 3)
* الْبَقَاء (Ebedî olmak)
كُلُّ شَىْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ
“O’nun zatı dışında her şey helak olacaktır.” (Kasas, 88)
* الْوَحْدَانِيَّة (Birlik, tek olmak)
قُلْ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ
“De ki: O Allah birdir.” (İhlâs, 1)
B- Subuti Sıfatların Tanımı;
Allah’ta bulunan ve sınırlı şekilde insanlarda da bulunan; fakat Allah’a layık şekilde sonsuz ve benzersiz olan sıfatlardır. Örnekler ve Deliller:
* الْعِلْم (İlim)
وَأَنَّ ٱللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَىْءٍ عِلْمًۭا
“Şüphesiz Allah her şeyi ilmiyle kuşatmıştır.” (Talâk, 12)
* الْقُدْرَة (Kudret)
إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ
“Şüphesiz Allah her şeye kadirdir.” (Bakara, 20)
* الإِرَادَة (İrade)
إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٌۭ لِّمَا يُرِيدُ
“Rabbin dilediğini yapandır.” (Hûd, 107)
* الْكَلَام (Konuşmak)
وَكَلَّمَ ٱللَّهُ مُوسَىٰ تَكْلِيمًۭا
“Allah Musa ile gerçekten konuştu.” (Nisâ, 164)
* السَّمْع وَالْبَصَر (İşitme ve Görme)
إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلْبَصِيرُ
“Şüphesiz O, hakkıyla işiten ve görendir.” (İsrâ, 1)
B- Fiili Sıfatların Tanımı;
Allah’ın dilediği zaman dilediği şekilde yarattıklarında meydana getirdiği fiilleridir. Bu sıfatlar Allah’ın zatına bağlıdır ama oluşumları iradeye bağlıdır. Örnekler ve Deliller:
* الْخَلْق (Yaratma)
اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَىْءٍ
“Allah, her şeyin yaratıcısıdır.” (Zümer, 62)
* الرِّزْق (Rızık verme)
إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلرَّزَّاقُ ذُو ٱلْقُوَّةِ ٱلْمَتِينُ
“Şüphesiz Allah, güçlü ve rızık verendir.” (Zâriyât, 58)
* الْإِحْيَاء وَالْإِمَاتَة (Diriltme ve öldürme)
يُحْيِۦ وَيُمِيتُ
“O diriltir ve öldürür.” (Tevbe, 116)
* الْإِسْتِوَاء (Arşa istivâ etmek)
ٱلرَّحْمَـٰنُ عَلَى ٱلْعَرْشِ ٱسْتَوَىٰ
“Rahman, Arş’a istivâ etti.” (Tâhâ, 5)
Bu sıfatın keyfiyeti bilinmez, Selef buna iman eder ama teşbih etmez
İsim ve Sıfat Tevhidin Kaide;
نُثْبِتُ مَا أَثْبَتَهُ اللهُ لِنَفْسِهِ مِنْ غَيْرِ تَحْرِيفٍ، وَلَا تَعْطِيلٍ، وَلَا تَكْيِيفٍ، وَلَا تَمْثِيلٍ.
“Allah’ın kendisi için sabit kıldığı her sıfatı, ne tahrif ederek, ne inkâr ederek, ne keyfiyetini belirleyerek, ne de benzeterek ispat ederiz.”

İmkânsız Olan (Mümteni) Sıfatlar. Tanım;
Allah Teâlâ hakkında varlığı aklen, şer’an ve lügat bakımından imkânsız olan, Allah’a nispet edilmesi câiz olmayan ve nispet edilirse küfre varabilecek sıfatlardır.
Selef’e göre bu tür sıfatları Allah’tan tenzih etmek tevhidin ve imanın gereğidir.
1. Acizlik (الْعَجْز)
Allah, hiçbir şey karşısında aciz kalmaz. Delil: “Şüphesiz Allah her şeye kadirdir.” (Bakara, 20)
2. Cehalet (الْجَهْل)
Allah’ın ilmi sonsuzdur; bilgisizlik Allah’a nispet edilemez. Delil: “Allah her şeyi hakkıyla bilendir.” (Bakara, 282)
3. Unutmak (النِّسْيَان)
Allah unutmaz; unutan eksiktir. Delil: “…Rabbim unutucu değildir.” (Tâhâ, 52)
4. Ölmek (الْمَوْت)
Allah hayat sahibidir, ölmekten münezzehtir. Delil: “Allah hayydır, O’ndan başka ilah yoktur.” (Bakara, 255)
5. Doğmak ve Doğurmak (الْوِلَادَة وَالْمَوْلُود)
Allah’ın ne çocuğu vardır ne de O birinin çocuğudur. Delil: “O doğurmamıştır ve doğurulmamıştır.” (İhlâs, 3)
6. İhtiyaç Duymak (الافْتِقَار)
Allah hiçbir şeye muhtaç değildir.Delil: “Ey insanlar! Siz Allah’a muhtaçsınız. O ise ganîdir (hiçbir şeye muhtaç değildir), hamîddir (övgüye layıktır).” (Fâtır, 15)
7. Yorgunluk (التَّعَب)
Allah yorulmaz. Delil: “Biz gökleri, yeri ve ikisi arasındakileri altı günde yarattık. Bize hiçbir yorgunluk dokunmadı.” (Kâf, 38)
8. Uykululuk, Uyuma (النَّوْم وَالنُّعَاس)
Allah uyumaz, uyuklamaz. Delil: “Ne uyuklama tutar O’nu ne de uyku.” (Bakara, 255)
9. Zulmetmek (الظُّلْم)
Allah zulmetmez. Delil: “Rabbin, kullarına zulmetmez.” (Fussilet, 46)
10. İradesiz Kalmak (فَقْدُ الْمَشِيئَة)
Allah dilediğini yapar; iradesiz kalması mümkün değildir. Delil: “O, dilediğini yapandır.” (İbrâhim, 27)
Selim Aklın Kabul Ettiği Allahın Vacip Sıfatları;
İnsan aklı hiç bir sapık ve batıl düşüncelerden etkilenmeden selim bir akıl ile Allahın zatını ve fiillerini kevni/yaratılmış tüm varlıklarda muşahade etmek suretiyle kabul eder.
1- Allah’ın ”Vacibü’l Vucud” olması; Allah’ın varlığının zorunlu olması, akıl onun yokluğunu asla kabul edemez.
2- Allah’ın ”Zatında, İsim, Sıfat ve Fiillerinde” tek olması; Hiçbir mahluka benzememesi.
3- Allah’ın ‘’Kadim” olması; Allah’ın bir başlangıcı yoktur. Allah zatıyla hep vardır.
4- Allah’ın ‘’Bâki” olması; Allah hep vardır ve asla yok olmayacaktır.
5- Allah’ın ”Kaim Bi Nefsih” olması; Allah’ın hiçbir şeye muhtaç olmaması, fakat bütün varlığın ona muhtaç olması.
6- Allah’ın ”Muhalif-ün Li’l Havâdis” olması; Bunun manası Allah’ın varlıklara hiçbir yönde asla benzememesi, Allah zatı, isimleri, sıfatları ve fiilleri ile hiçbir varlığa benzemediği gibi hiçbir varlık da ona benzemez.
7- Allah’ın ”El-Alim” olması; Allah’ın her şeyi olmuş, olacak olanları, gelecek ve geçmiş her şey en ince ayrıntısıyla bilen olması ve hiçbir şey ona gizli kalmaması.
8- Allah’ın ”El-Murid” olması; Kainatta her şey Allah’ın dilemesiyle olmaktadır. Allah dilemeden hiçbir şey olmaz. O faili muhtardır. Yani dilediği olur ve dilemedikçe hiç bir şey olmaz.
9- Allah’ın ”El-Kadir” olması; Allah’ın her şeye gücü yetmesi ve hiçbir şey onu aciz bırakamaz. O yardıma muhtaç duymadan dilediği şekilde yapandır.
10- Allah’ın ‘’EL-Hayy” olması; Allah’ın mükemmel hayat sahibi olması mahlukatın gerek ve ihtiyaç duyduğu şeylere asla bağlı ve muhtaç değildir ve o asla ölmez.
11- Allah’ın ‘’Es-Sem’i” olması; Allah herhangi bir alete, araca ya da organa ihtiyaç duymaksızın her şey en ince ayrıntısıyla duymasıdır.
12- Allah’ın ”El-Basir” olması; Allah hiçbir organ, araca ve alete ihtiyaç duymadan en ince ayrıntısıyla görendir.
13- Allah’ın ”El-Mütekellim” olması; Allah zatına layık mütekellim kelam sıfatı vardır. Kelam sıfatı harf ve sesden oluşmaz ve hiçbir yönde mahlukatın kelamına benzemez.
Sonuç;
Allah’ın Rubûbiyetinde Tevhid:
* Sıfatlarla yaratma, idare etme, öldürme O’na aittir.
Allah’ın Ulûhiyetinde Tevhid:
* Sadece O, ibadete layıktır; çünkü bu isim ve sıfatlar sadece O’na mahsustur.
Allah’ın Esmâ ve Sıfatlarında Tevhid:
* Allah’ın sıfatlarını kabul ederiz ama benzetmeyiz, yorumlamayız.
“Bir Müslüman, Allah’ın yaratma, hükmetme ve ibadet edilme gibi fiillerde tek olduğunu; isim ve sıfatlarının benzersiz, kusursuz ve yalnızca kendisine ait olduğunu bilerek iman eder. Bu, Selef yoluna uygun sahih tevhiddir.”
Selef’e göre Allah Teâlâ, yaratılmışlara ait tüm eksik ve kusurlu sıfatlardan münezzehtir. Bu sıfatların Allah’a nispeti, ya büyük bir sapkınlık ya da açık küfürdür. Tevhid, ancak bu tür nitelendirmeleri inkâr ve tenzihle tamam olur.
1. Allah’ın zâtî sıfatları: sadece O’na aittir, eşi-benzeri yoktur.
2. Sübûtî sıfatlar: insanlarda sınırlı haliyle olabilir, Allah’ta ise kusursuzdur.
3. Fiilî sıfatlar: Allah’ın iradesiyle tecelli eder, mahlûk fiillerine benzemez.

www.gurselgurbuz.com