Küçük Şirk Kaç Şekilde Görülür?

Sözlükte; Şirk ”şerike” fiilinin mazdarı olup denk, eşit, benzer, ortak olmak ve ortaklık manasındadır. Şirkle aynı kökten olan şirket ve müşareket sözlükte; Mülk ve saltanatta ortak olmak demektir.

Şirk koşana müşrik ve şirk koşulana şerik denilir.

Istılahda; Allah’ın zatında, isimlerinde, sıfatlarında ve fiillerinde bir başkasına ortak, denk ya da ona benzer olduğuna inanmaktır.

Şirk; Allah’ın ilahi özelliğini bir başkasına tanıyarak o kimseye ilahi ve rabbani yetkiyi vermektir. Kim ilahi özellikleri bir başkasına tanıyorsa kendisi müşrik ilahi makama oturttuğu kimse ise şerik yani şirk koşulan bir ilahı olmuş olur.

Kur’ada’ şirk ile ortak mana taşıyan kavramlar vardır; misl (benzer), kufuv (denk), veli (dost) nid ( zatında benzer) ve şefi (şefaatçi) gibi farklı kavramlarla Allah’a uluhiyette, rububiyette ve ibadette şirk koşmanın zulüm, iftira, bir kötülük ve Allahın ahirette asla affetmeyeceği bir günah olarak tanımlanır.

Şirk kelimesi Kur’an’da küfür ile yan yana geldiğinde farklı manalar, ama ayrı ayrı geçtiğinde eş anlamlıdır. Çünkü her şirk aynı şekilde bir küfür olmakla beraber her küfür şirk değildir.

Bir kimsenin islam’ını ve müslümanlığını katışıksız ve pak/duru bir şekilde tam olabilmesi için şirkin her çeşidinden beri olması gerekir. Kişi ancak bu şekilde islama kendini nisbet eder ve müslüman ismini alır.

Şirk tevhidin zıttı olan Allah’ın isimlerinde, sıfatlarında, fiillerinde ya da Allah’ın ilahi özelliklerinde bir başkasına vermek suretiyle Allah’a ortak koşmak başkasına kulluk ve ibadet etmek demektir.

Küçük şirk büyük şirkin aksine kişiyi ebedi cehenneme götürmeyen, islam’ını koruyan, ona Müslüman vasfını kazandıran, kendisiyle evlenilen, miras hakkı olan, öldüğünde kefenlenmesi, yıkanması, Müslümanların mezarlarına gömülmesi ve üzerine namaz kılınmasına engel değildir.

Küçük şirk iman olgunluğuna, tevhidin paklığına zarar veren ve büyük şirke götürme olasılığı olan bir virüsütür.

Kısaca küçük şirkin çeşitleri; Belanın kaldırılması ya da faydaya ulaşmak için halka ve ip takmak, nazar boncuğu gibi şeylerin faydaya vesile olduğunu ve zararı def ettiğine inanılması küçük şirktir.

Yine Allah’tan başkası adına yemin etmek, Allah’tan başkasına nisbi olarak tevekkül etmek, korku ve ümit ile bağlanmak Allah’tan başkasının da fayda ve zarara sebep olduğuna, uğura inanmak ve riya/gösteriş yapmak gibi düşünceler, sözler ve fiiller küçük şirk kapsamına girer.

Eğer bu kimse bizzat bunların direkt belayı def ettiklerine ya da faydaya sebep olduklarına itikat etmesi onun büyük şirke düşmesi anlamına gelir.

قُلْ اِنَّمَٓا اَنَا۬ بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحٰٓى اِلَيَّ اَنَّمَٓا اِلٰهُكُمْ اِلٰهٌ وَاحِدٌۚ فَمَنْ كَانَ يَرْجُوا لِقَٓاءَ رَبِّه۪ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّه۪ٓ اَحَدًا

De ki: “Ancak ben de sizin gibi bir insanım. Bana: ‘İlahınız ancak tek bir ilahtır.’ diye vahyolunuyor. Artık kim Rabbi ile karşılaşmayı (ve ondan bir mükâfat almayı) umuyorsa, salih amelde bulunsun ve hiçbir şeyi Rabbine ibadette ortak koşmasın.” (Kehf, 110)

Küçük Şirk Üç Şekilde Görülür;

Kalbin Küçük Şirki;

Kalbte itikade dönüşmemiş ibadetler konusunda Allah’ın rızası dışında başkalarının rızasını gütme, riya yapmak, makam sevgisi ve şöhret gibi durumlar kalbin şirkidir.

Küçük Şirk Sözleri;

Bilindiği gibi söz kişiyi temsil eden en önemli araçtır. Ne söylediği ve ne dediğini bilen bir kimse söylediklerinden sorumludur.

Nasıl ki kişi sözleriyle büyük şirk işleyerek dinin asıllarıyla alay etmek, hakaret etmek ve kibirlenmek gibi büyük şirk varsa bir de sözlerin küçük şirki vardır. Allah’tan başkasına yemin etmek, hakimler hakimi demek, bir şeyin uğurlu olduğunu söylemek, bir kimsenin yüzü hürmetine ya da o makamı hürmetine diye dua etmek ya da Allah ve sen dilersen gibi sözcükler küçük şirk kısmındadır.

Ameli Küçük Şirk;

Nazar boncuğu takmak, ip/halka takmak, günlerin, hayvanların ya da belli şeyleri uğurlu uada uğursuz saymak, doğru olmadığına inanmasına rağmen falcılara, üfürükçülere, kahinlere, medyumlara gitmek ve onları dinlemek küçük şirk kapsamındadır.

Amelde niyetin ahiret değil dünyalık olması, niyette Allah’ın rızası değil başkalarının rızası, dini kullanmak suretiyle mal elde etmek, makam ya da bir kadını evlenmek gibi durumlar küçük şirk kısmındadır.

Bu tür riya çeşitleri giridiği her ameli iptal eder. Ne zaman ki büyük şirk kısmına girerse tüm amelleri iptal ederek onu ebedi cehenneme sokar.

Şunu tekrar ifade edelim ki şirkin tüm türleri büyük şirke dönüşme olasılığı yüksektir. O yüzden iman iddiasını taşıyan kimseler sürekli iman konusunda ilahi öğretileri öğrenmesi lazım.

Bazen kalbimizle, sözlerimizle ya da amellerimizle gizli olan farkında olmadığımız şirk türlerini işleriz ve bu konuda bilinçli olmak durumundayız. Çünkü din konusu gerçekten önemlidir ve insan için en büyük nimetlerdendir. Dolayısıyla gün içerisinde küçük şirk işleyen çok insan vardır. Kişinin arkadaşına ”Allah ve senin sayende bu oldu’’  ”Sen ve Allah dilersen’’ ”Sen ve Allah olmasaydı şu şu başıma gelecekti’’ ”Sana ve Allah’a güveniyorum’’ şirk olan sözlerdir.

Doğru olan ise, ”Allah ve sonra sen dilersen’’ ”Allah olmasaydı sonra sen olmasaydın’’ ” Allah’a sonra sana güveniyorum” demesi doğru ve uygun olandır. Aradaki fark ise atıf edatı olan ‘’ve” Allah ile kul arasında bir dengeye sebep olduğu için alimlerimiz sonra kelimesini kullanmak suretiyle denkliğin olmadığını söylemişlerdir.

Yine bunla beraber bir insan kendi nefsinin arzuladığı şeyi yapar ve bunu Allah’a itaat etmek için yaptığını söyler ama aslında bunu kendi nefsini arzularını tatmin etmek için yapmıştır. İşte bu aynı zamanda gizli şirktir.

Rasulullah (a.s) şöyle buyuruyor; Bu ümmetin şirki karanlık bir gecede dümdüz bir kayanın üzerinde yürüyen siyah bir karıncanın ayak sesinden daha gizlidir.

Bunun üzerine Ebu Bekir (r.anh) efendimiz aleyhisselatu vesselame bundan nasıl kurtulabiliriz? dedi.

Rasulullah Efendimiz Aleyhisselam şu duayı okursan ondan kurtulursun.

Allah’ım bildiğim şeylerde şirk koşmaktan sana sığınırım bilmediğim şirktende senin affını dilerim dedi. (Hakim)

Gizli ve Küçük Şirkin Kefareti;

Peygamberimiz (a.s) küçük şirk yada gizli şirke karşı uyanık olmamızı ve bunla beraber dua etmemmizi istemiştir.

اللهم اني اعوذ بك من ان اشرك بك شيئا وانا اعلم واستغفرك لما لا اعلم انك انت علم الغيوب

“Rabbimiz, bildiğimiz bir şeyi sana ortak koşmaktan sana sığınırız ve bilmediğimizden de senden bağışlanmamızı dileriz” diye, Allah Rasûlü’nün Sallallahu Aleyhi Vesellem dua ettiği gibi dua etmektir .(Bunu Ahmed b. Hanbel sahih bir senedle Müsned’de rivayet etmiştir).

Yine Allah’ın  Rasûlü  Sallallahü Aleyhi Vesellem:  “Kim Lat ve Uzza’ya yemin ederse (hemen ardından) “La ilahe illallah” desin. Kim arkadaşına: “Gel seninle bahis oynayalım derse, sadaka versin” (Müttefikun aleyh)buyurmuştur.

Peygamber Efendimiz sizin için En çok korktuğum şey küçük şirktir.

Bunun üzerine sahabeler sordular, küçük şirk nedir ya Resulullah?

Rasulullah Aleyhisselam cevap verdi;

Riyadır. Cenabı Hak insanları amellerine karşılık cezalandırılacağı zaman riyakarlara dünyada gösteriş yaptığınız kimselerin yanına gidin onların yanında bir mükafat bulabilecek misiniz? diyecektir.  (Ahmet Bin hanbel)

Küçük şirki ahiret gününde çokça sevapları silmekle beraber karıştığı ameli bozarken büyük şirk ise bütün amelleri bozar.

Gürsel Gürbüz

www.gurselgurbuz.com