Ateist, Müşrik, Kitap Ehli, Münafıklar, Hadis Küfür Ve Fetret Ehli Açısından Kafirler 6 Şekilde Görülür.

Gürsel Gürbüz

Kâfir kelimesi, lügatte “örtmek, gizlemek” anlamına gelir. Istılahta ise “hakikati inkâr eden” anlamında kullanılır. Kur’an ve Sünnet’te kâfir kelimesi, çok çeşitli kesimlere işaret eder. Kâfirler genellikle şu türlere ayrılır:

1- Ateistler – Yaratıcının varlığını inkâr edenler.

2- Müşrikler (Putperestler) – Yaratıcıya inandığı hâlde O’na ortak koşanlar (Hindu, Deist, Budist vs.).

3- Kitap Ehli – Yahudi ve Hristiyanlar.

4- Münafıklar – İslam’a görünürde iman eden ama kalben inanmayanlar.

5- Hadis Küfür- İslam’a nispet ettiği hâlde küfre düşenler – Amelleri, inançları veya sözleriyle İslam dışına çıkanlar (örneğin seküler Kemalistler, ideolojiyi din edinmişler, modernistler, demokratlar).

6- Fıtrat üzere olup tebliğ ulaşmayanlar – Bunlar hakkında ihtilaf vardır; müşrik sayan da vardır, fetret ehli diyen de.

1.  Dehriler-Ateistler

أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْءٍ أَمْ هُمُ الْخَالِقُونَ

“Yoksa onlar hiçbir şeyden mi yaratıldılar? Yoksa kendileri mi yaratıcıdırlar?” (Tur Suresi 35)

وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ

“Onlar, ‘Bu dünya hayatımızdan başka bir şey yoktur; yaşarız ve ölürüz. Bizi zaman (doğa) yok eder’ dediler.”

(Casiye 24)

Bu ayetler yaratıcıyı inkâr eden materyalistleri, doğa tanrılaştıranları (naturalistler) ve ateistleri ifade eder.

Ateistler, Müşrikler Yaratıcıya inandığı hâlde O’na ortak koşanlar (Hindu, Deist, Budist vs.) felsefeciler, ideologlar, ve putperest olan bu kimseler Le İlahe İllallah dediklerinde bunlar Müslüman olarak görülürler.

Nitekim Resulullah döneminde putperestler ”Le ilahe illallah” dediklerinde kendilerini Müslüman olarak görülürlerdi ve bu kimselerden müslümanlıkları konusunda başka bir şey istenmezdi.

Yahudi ve Hristiyanlara baktığımızda normal şartlarda bunlar bir olan Allah’a inandıklarını yani aslında Le İlahe İllallah dediklerini görürsün, yine bununla beraber Irak’ta yaşayan yahudilerden bir kısmı Le ilahe illallah muhammedurrasulullah’ der ama Rasulullah aleyhisselam’ın sadece Araplara gönderildiğini söylerler. Dolayısıyla onların müslümanlığını kabul etmek bunun için yeterli değildir. Onlar Le ilahe illallah muhammedurrasulullah demekle beraber islam ilahi nizama girdiklerini yahudiliği terk etmeleri istenir.

Münafık ve hadis küfür: Bu kendilerini islam’a, Kur’an’a ve peygambere nispet eden ama kitabın bir kısmına iman etmekle beraber kitabın bir kısmını cehalet, tevil, teklit ve yüz çevirme sebebiyle inkar edenlerdir. Onlar özellikle hakimiyet, yönetme, idare etme, kanun koyma, yasama sosyal, siyasi ve ekonomik olarak Allah’a şirk koşan kimselerdir. Bu kimselerin Le ilahe illallah Muhammed Rasulullah demeleri, namaz kılmaları, zekat vermeleri ve hac etmeleri Müslümanlıkları için delil olmaz. bu kısımda olanlar nerden şirke düşmüşlerse ordan tevbe ederek şirk, küfür ve tağutların her şeklini inkar etmeleri ve Allah’ı bir hayat programı olarak birlemeleri gerekir.

2.  Müşriklere Delil:

وَمَا يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُم بِاللَّهِ إِلَّا وَهُم مُّشْرِكُونَ

“Onların çoğu Allah’a inanmazlar; ancak (O’na) ortak koşarak inanırlar.”

(Yusuf 106)

Putperestlerin Allah inancı vardır ama bu tevhid değil, şirkle kirlenmiş bir imandır.

3.  Kitap Ehli (Yahudi ve Hristiyanlar):

لَّقَدْ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ ثَالِثُ ثَلَـٰثَةٍۢ

“Allah, üçün üçüncüsüdür” diyenler kesinlikle kâfir olmuşlardır.”

(Maide 73)

إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ مِنْ أَهْلِ ٱلْكِتَـٰبِ وَٱلْمُشْرِكِينَ فِى نَارِ جَهَنَّمَ

“Kitap ehlinden ve müşriklerden inkâr edenler, Cehennem ateşindedirler.”

(Beyyine 6)

4. Münafıklar:

إِنَّ ٱلْمُنَـٰفِقِينَ فِى ٱلدَّرْكِ ٱلْأَسْفَلِ مِنَ ٱلنَّارِ

“Şüphesiz münafıklar cehennemin en alt tabakasındadır.” (Nisa 145)

5.  İslam’a Nispet Eden, Şirke Düşenler:

وَلَا يُشْرِكْ فِى حُكْمِهِۦٓ أَحَدًا

“O’nun hükmüne hiç kimseyi ortak etmez.”(Kehf 26)

وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُو۟لَـٰٓئِكَ هُمُ ٱلْكَـٰفِرُونَ

“Kim Allah’ın indirdiği ile hükmetmezse, işte onlar kâfirlerin ta kendileridir.”

(Maide 44)

6- Fetret ehli, kendilerine peygamber gelmemiş veya gelen peygamberin mesajı kendilerine ulaşmamış kimselerdir. Bu kişiler için:

Usul kaidesi:

❝التكليف مشروط بالعلم والبلاغ❞

(Teklîf, bilgi ve tebliğ ile şartlıdır.) Yani kişi ancak kendisine açıkça tebliğ yapıldıktan sonra sorumlu tutulabilir.

﴿ رُسُلًا مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ ﴾

“Müjdeleyici ve uyarıcı elçiler gönderdik ki, peygamberlerden sonra insanların Allah’a karşı bir delilleri kalmasın.” (Nisâ, 4/165)

Bu ayet, peygamber gelmeden insanlar Allah katında sorumlu tutulmaz mesajı verir.

Rasûlullah ﷺ buyurdu:

❝Dört kişi vardır ki (kıyamet günü) mazeret beyan eder:

Biri fetret ehlinden bir adam… Allah, onlara bir elçi gönderir, onları imtihan eder.❞

(Müslim rivayet etti, el-İşrâd, 1/253; Ahmed, 4/24; İbn Hibbân, Sahîh, 14/139)

Bu hadiste Rasûlullah ﷺ açıkça fetret ehlinin dünya hayatında sorumlu tutulmayacağı, kıyamet günü ayrı bir imtihana tâbi tutulacaklarını beyan etmektedir.

Âlimlerin Görüşü:

İbn Teymiyye (rh.) der ki:

“Kendilerine risalet ulaşmayan fetret ehli insanlar, Allah’ın onları kıyamet günü imtihan edeceği bir topluluktur. Dünyada tekfir edilmezler.”

(Mecmûu’l-Fetâvâ, 24/372)

İmam Nevevî (rh.) şöyle demiştir:

“Fetret devrinde yaşayanlar, Rasûl kendilerine ulaşmadığı sürece tekfir edilmezler.”

(Şerhu Sahîh-i Müslim, 1/154)

Özet Kaide:

“Eğer bir kavme Rasul gönderilmemişse, onlar sorumlu değildir. Ancak fıtratlarını bozup müşrikliğe yönelmişlerse, dünyevi hükümle müşrik sayılırlar; ahirette ise Allah adaletiyle veya rahmetiyle muamele eder.”

Sonuç:

Kur’ân: “Peygamber gelmeden sorumluluk yok.” (Nisâ 165)

Sünnet: “Fetret ehli ahirette imtihan edilecek.”

Kaideler: “Tebliğ yoksa sorumluluk da yok.”

Âlimler: “Dünyada tekfir edilmezler.”

KÜLLİ KAİDELER

“İman, kalp ile tasdik, dil ile ikrar ve amel ile gerçekleşir.”

– Amelsiz iman, Selef’e göre geçersizdir.

“Şirkle karışan amel, sahibini İslam dışına çıkarır.”

– Allah’a ibadette şirk affedilmez: (Nisa 48)

“İslam’a nispet, kurtuluş sebebi değildir; inanç ve amel belirleyicidir.”

“Kim Lâ ilâhe illallah der ve bu sözün hakkını verirse cennete girer.” (Buhari, İman 22)

→ Hakkını vermek = şartlarını yerine getirmek

“Münafık, namaz kıldığı hâlde cehennemdedir.”

→ Münafıklar, amelde Müslüman gibi görünür; ama kâfirdir. (Nisa 145)

“Ümmetimden birtakım gruplar putlara, tağutlara ibadet edecek.”(Ebu Davud, Fiten)

ÂLİMLERİN GÖRÜŞÜ

1. İbn Teymiyye:

“Şirk büyük ve küçük olarak ayrılır. Büyük şirk sahibini İslam’dan çıkarır. Kim Allah’tan başkasına dua eder, yardım isterse kâfirdir.”

2. İmam Şafiî:

“Allah’tan başkasına ibadet eden yahut hükmü Allah’tan başkasına veren kimse, iman iddiasında bulunsa da kâfirdir.

3. İmam Ebu Hanife:

“Şirki, küfrü, nifakı açıkça ortaya koyanlar, Müslüman olamaz.”

Ehl-i Sünnet’e göre küfür birkaç gruptur:

İnkârî küfür (ateist, agnostik)

İtirafla küfür (putperest)

Kısmî kabul, tamamına iman etmeme (Yahudi, Hristiyan)

İslami bir görünüme sahip ama küfür fiili işleyenler

(mesela laikliği benimseyen, tağuta muhakeme eden, şeriatı reddedenler)

Münafıklıkla küfür – Dil ile iman, kalple inkâr

İbn Receb el-Hanbelî der ki:

“Küfür; sözle, amelle veya kalple gerçekleşebilir. Kalpteki küfür, münafıkların küfrüdür. Amelle yapılan da secde, dua, ibadet gibi şirk fiilleridir.”

SONUÇ: KÂFİRLER KAÇ KISIMDIR?

Özetle, Kur’an, sünnet ve selef ulemasının görüşüne göre kâfirler şu ana kategorilere ayrılır:

Ateistler (mutlak inkârcılar)

Müşrikler (çoktanrıcılar)

Kitap Ehli (Yahudi – Hristiyanlar)

Münafıklar (kalbi kâfir, dili Müslüman)

İslam’a nispet ettiği hâlde küfür ameli işleyenler

Fetret ehli (İhtilaflıdır)