Fıkıh: Gusül Abdesti

Gusül Sözlükte yıkamak ve temizlemek gibi manalara gelir.

Istılahda Gusül (gusl) cünüplük, hayız ve nifas (loğusalık) gibi cenabet/kirlilikten temizlenme niyetiyle bütün vücudu su ile yıkamayı ifade eder.  Gusülün mahiyeti temiz bir su ile vücudun tamamının yıkanmasıdır.

وَاِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُواۜ

Şayet cünüp olursanız (gusülle) temizlenin. (Mâide, 6) 

Kısacası kadın ve erkekler gusül için ilk önce niyet etmek, ağza ve burna su vermek sonra bütün bedeni yıkamaktır. Bu yapıldığı takdirde kişi cünupluktan kurtulur.

Nifas yada hayızlık durumu buna kıyas edilir.

Nitekim Rasulullah Aleyhisselam; Hayızlı olduğun günlerde namazını bırak daha sonra guslet ve namaz kıl. (Buhari)

Guslün Farzları Konusunda Mezheplerin İttifakı.

1- Her ne kadar niyet farz veya sıhhat şartı mıdır şeklinde ihtilaf söz konusu olsa da gusülde niyet kesinlikle âdet ve ibadet arasındaki farkı ortaya koyan kalbi bir ameldir. O yüzden Alimlerimiz abdestin aksine özellikle gusülde niyetin olması gerektiği konusunda karar kılmışlardır.

Nitekim Resulullah Aleyhisselam; Ameller niyetlere göredir. (Buhari) Hadisinde niyetlerin ibadet ve kulluk konusu olması hasebiyle yapılan gusül işleminin âdet ve ibadet arasındaki farkın ayrılması için gereklidir.

2- Erkek ya da kadın saç diplerine ulaşmasını engelleyecek tüm etkenlerin ortadan kaldırılmasıyla saçın gözeneklerine ulaşana kadar bütün bedenin yıkanması.

3- Hanefi mezhebi guslün farzlarına ağız ve burnun temizlenmesini’de eklemişlerdir. 

Dolayısıyla Mezheplere göre guslün farzları niyet ve bütün vücutların yıkanmasıyla beraber, Hanefi mezhebi ağız ve burun temizliğini de ekleyerek üçe tamamlamışdır.

Gusül’ün Sünnetleri Konusunda Mezheplerin İttifakı.

1- Gusüle besmele ile başlamak.

2- Gusülden önce abdest almak.

3- Ağıza ve burna su vermek. Hanefilere göre farz diğer mezheplere göre sünnettir. İhtilaftan kaçınmak için her ikisinin yapılması.

4- Sağ taraftan başlamak.

5- Elleri bileklere kadar yıkamak.

6- Ön ve arka cinsel organları yıkamak.

7- Gusülden sonra ayakları sonraya bırakmak.

8- Yıkandıktan sonra bedenin üç defa su dökmek.

9- Yıkanırken bedenin ovalanması.

Gusletmenin Edep ve Mekruhları 

1- Abdestin edepleri gusül için de geçerlidir.

2- Gusül edilirken kıbleye yönelinmez.

3- Abdeste mekruh olan şeyler gusülde de mekruh olur. 

Nitekim Resulullah’ın eşi Meymune (r.anh); Resulullah (s) gusletmesi için su konuldu, ellerine su döktü ve her ikisini iki veya üç defa yıkadı, sonra sağ eliyle sol eline su boşalttı ön ve arkasını yıkadı, sonra namaz abdesti alır gibi abdest aldı, ağzına ve buruna su verdi. Sonra sağ tarafından başlayarak sol tarafıyla beraber tüm bedenine su döktü, yıkadı ve sonra saç derisini suyun ulaşması için elleri ile saçlarını ovuşturdu, sonra bulunduğu yerden uzaklaşarak ayaklarını yıkadı. (Buhari) Erkek ve kadınlar bunların yapma konusunda eşit ve aralarında hiç fark yoktur.

Şu Hallerde Gusülun Farz Olduğu Konusunda Mezheplerin ittifakı 

1- Cinsel ilişki, ihtilam, istekle şehvet ve düşünce şeklinde meninin dışarı çıkması.

2- Cinsel birliktelikte boşalma olmasa dahi iki cinsel organın bir araya gelmesi.

Nitekim Rasulullah (s);İki cinsel organ birleştiğinde gusül vacip olur. (İbni mace)

3- Şehitlerin dışında Müslümanın ölmesi. 

Her ne kadar Mezhep imamları ihtilaf etselerde genel görüş budur. Ölüyü yıkamak kifaye yoluyla farzdır.

Nitekim Resulullah (s) Güvenilir sır saklayabilen kişilere ölülerinizi yıkasın. (İbni Mace) 

4- İslama geçen kimseler.

Resulullah (s) Sumame el-Hanefiye git ve guslet hadisi gereğince kafirin Müslüman olması. 

Nitekim bu sahabe gusletti ve iki rekat namaz kıldı sonra Rasulullah kardeşinizin İslamı güzel oldu demiştir. Dolayısıyla en sahih görüşe göre Müslüman olduktan sonra gusletmesi gerekir. 

Maliki Mezhebi sonradan Müslüman olan kimse için gusülü gerekli görmez ve cünüp dışında diğer mezheplerin tam aksini düşünür.

Gusülü Gerektirmeyen Durumlar

1- Mezi 

2- Vedi

3- Islaklık görmeksizin ihtilam olmak 

4- Sahih görüşe göre kan görmeksizin yapılan doğum. 

Mezhepler gusülden sonra her bir farz yada sünnet ibadeti yapmanın, kur’an’a dokunulması ve okunması, mescitte oturması, kabe’yi tavaf etmesi gibi ibadete dair ne varsa bunları yerine getirmesidir.

Gusül Almanın Müstehap Olduğu Durumlar

1- Cuma günü gusül almak 

Nitekim Resulullah (s) Sizden biriniz cuma namazına girdiği zaman gusletsin. (Buhari)

2- İki Bayram gününde gusül almak

3- Ölü yıkayanın gusletmesi.

Nitekim Resulullah (s) Her kim ölüyü yıkarsa gusletsin, her kimde onu taşırsa abdest alsın. (Abu Davud)

4- İhram için gusül almak.

Nitekim hadiste zeyd bin sabit şöyle demiştir; Rasulullah (s) İhramı başlatmak için üzerini çıkarttığını sonra da guslettiğini gördüm. (Tirmizi)

5- Mekke’ye girmek için gusül almak.

6- Arafat vakfesinde bulunmak için gusül almak müstehaptır.

Kişi bir anda ister hayızlı, ihtilam, cünupluk, şehvetle gelen meni ya da cuma ve bayram için birden fazla guslü gerektiren konularda niyet yapmak suretiyle bir defa gusletmesi yeterlidir. 

Gusül almak abdest almak için yeterlidir. Hatta gusül abdestten daha evladır.

Gürsel Gürbüz