Buhari Hadisin Biri 9 Yaş, Buhari’nin Diğer Beş Hadisi Minumum 17 Yaş Diyor, Hangisi Doğru?

Buhari sahih bir rivayette, Rasulullah aleyhisselatü vessellemin 6 yaşında kendisiyle Ayşe annemle nişanlandığı, 9 yaşında evlendiğini aynı şekilde onun evinde oyuncaklarla oynadığını ve salıncaklarla oynarken kadınların onu Rasulullah’ın evine götürdüğü ile ilgili rivayete baktığımızda muhaddis alimlerimiz bu hadisin ravisi ile ilgili ne demiş? Ve aynı zamanda yaklaşık olarak Buhari’nin rivayet ettiği  6 yaş nişan ve 9 yaşda evlendiği hadislere muhalefet ve zıt olan tam 5 hadis’de minimum Ayşe annemizin 17 yaşında evlendiğini ortaya koymaktadır.

O zaman hocam sizin sahih hadislerinizde bir çelişki var deme hakkınız doğar. Biz de bunu makul görür. Evet deriz burada bir çelişki vardır. Nitekim hadis usul ilminde iki hadis birbiriyle çatıştığında hadisin birini diğerini ya nesh ettiğini ya da nesh yoksa arası bulunur kaidesince hareket etmek durumundayız. Nitekim Buhari’nin sahih hadisindeki Ayşe annemizin ben çocuk iken oyun oynuyordum, kadınlar beni aldı ve Resulullah ile evlendirdi ile ilgili ve  6 yaşında nişan ve 9 yaşında evliliği ile ilgili hadisin ravisine baktığımızda;

Buhari ve Müslim’de hadisin ravisi Hişam bin Urvedir. Hişam bu rivayetlerin hiçbirini Ayşe annemizin ağzında duymuş değildir. Kendisi bunu babasından rivayet etmektedir.

Hişan bin Urve 70 yaşına kadar medinede yaşamış orada birçok talebe yetiştirmiş, 70 yaşından sonra Basra’ya gelmiş ve orada yerleşmiştir. Kendisi Medine’de 70 yıl boyunca hiçbir zaman Medine’de bulunduğu vakitlerde bu hadisleri rivayet etmemiştir, ne zaman ki Basra’ya geldiyse, bu yaştan sonra bu hadisleri rivayet etmiştir.

Bu hadisi rivayet eden Hişam bin Urve ile ilgili muhaddisler onun hasta ve zayıf aklı olduğunu söylemişlerdir.

Bazı alimlerden özellikle Yakup bin Şeybe Medine’deki hadislerinin güvenilir/sika Basra’daki hadisleri ise zayıf ve itibar edilmez demiştir. Hatta İbni Kattan el-Mağribi, Urve bin hişam’ın Medine ve Basra’daki tüm hadislerin zayıf olduğunu söylemiştir.(İbni Recep el-Hanbeli Tabakatul Hanbeli)

Nitekim Buhari’nin rivayetinde ve yukarıda açıkladığımız üzere 5 hadis Aişe annemizin en az 17 yaşında evlendiğini ispatlar. O halde neden o hadisleri baz alıyorlarda bu hadisleri baz almıyorlar?

Birinci Hadis;

Ayşe annemiz şöyle diyor, ben annem ve babamın Müslüman olduklarını ve nasıl da zor bir işe giriştiklerini akıl edebiliyordum. (Buhari)

Bu rivayette Ayşe annemiz Müslümanların ilk yılında anne ve babasının Müslüman olduğunu, hatırladığını söylüyor ve bu hatırlama yaşı minimum en az 7 yaşında varsaysak yine en az Ayşe annemizin evliliği 17 yaş olmuş oluyor.

İkinci Hadis;

Ayşe annemiz sahih kaynaklarda şunu söylüyor ben genç kız çağında iken kamer suresi 46 ayetini duydum demiştir. (Buhari)

Bu ayet Mekke’de peygamberin dördüncü yılında inmiştir. Dolayısıyla genç bir kız iken peygamberliğin 4 yılında bunu duyması Ayşe annemizin olgun bir genç kız olması onun en az 17 yaşında olduğunu gösterir.

Üçüncü Hadis;

Arapların hepsi olmasa’da bir kısmı bir gelenek ve örf olarak kendi kızlarının adet görmesi ve çocuklarını sünnet olmasından sonra kendi kız ve erkek çocuklarına yaş vermeye başlarlar. (Buhari)

Dolayısıyla Araplar kız ve erkek çocuklarına kızları için âdet erkek çocukları için sünnetten sonra yani ergenlik çağından sonra yaş verirler. Ayşe annemizin 6 yaşından nikah ve 9 yaşında Resulullah ile evlenmesi tamamı ile bir gelenek olarak adet yaşından sonraki yaştır.

Nitekim Lisanu’l Arap’da 10 yaşından sonra yaş saymanın 19’a kadar birler yani tek tek olarak sayılır. Örneğin adet olmuş ve 10 yaşına girmiş bir kız çocuğa birden sonra her geçen sene için bir, iki, üç, dört, beş şeklinde yaş verilir, bu onlarda bir gelenek ve görenektir.

Hatta Araplar kızları adet gördüklerinde onlar özellikle ulu orta ya da meclislere gider benim kızım satılıktır diye ilan ederler. Buradaki satılıktır manası benim kızım adet görmüştür, artık onun evlilik vakti geldi diyerek bir ilan yaparlardı. Hür kızlara hür, köle kızlara köle bulunur ve evlendirilirlerdi.

Dördüncü Hadis;

Başka bir rivayette Ayşe annemiz fil vakıasından kalan ve Ebabil kuşları tarafından atılan taşlarla oynadığı ile ilgili rivayetler söz konusudur. (Buhari)

Bu sahih hadis aynı şekilde Mekkenin etrafında dağılan Ebabil taşlar ile oynaması onun çok önceden doğduğunu ispatlar.

Beşinci Hadis

Ayşe annemiz Mekke’de ilk zamanlarda iki vakit namaz kılındığını hatırladığını söylemiştir. (Buhari)

Bu rivayetlere baktığımızda peygamberliğin ilk döneminde Ayşe annemiz birçok şeyi hatırlıyor. Bir çocuk acaba büyüdükten sonra geçmişe döndüğünde acaba en son kaç yaşını hatırlayabilir? Tecrübelerle sabittir ki minimum 6 ya da 7 yaşında bu olayları hatırlar. Zaten peygamberliğin 610 yılında verilmesi Ayşe annemizin 605 yılında doğması onun en az 6 ya da 7 yaşında olduğunu ve birçok meseleyi bildiğini ispatlamaktadır. Buda Ayşe annemizin Mekke’de en az 17 yaşında olduğunu ispatlar.

Tüm bu açıklamalardan sonra Resulullah efendimizin 6 yaşına nişan 9 yaşında evliliği ya da onun oyuncaklarla oynaması şekline gelen rivayetleri rivayet eden Hişan bin Urve alimlerimiz ittifakıyla onun Basra’da 70 yaşında olması ve aynı zamanda hasta ve zayıf olması sebebiyle ondaki hadisleri zayıf ve itibar edilmez demişlerdir.

Zaten Buhari’nin aynı şekilde sahih olan 5 hadisi bu hadislere muhalefet etmektedir. Biz de hem bu sahih 5 hadisi hem de Tirmizi, Müslim ,Abu Davud, İbni Mace, İbni İshak, İbni Hişam ve Ahmed bin Hannel gibi hadisler aynı şekilde tamamı ile Resulullah efendimizin Ayşe annemizle minimum 17 yaşında evlendiğini ispatlarken, biz 6 yaşında nişan ve 9’unda evlendiği hadisi kabul edemeyiz. Çünkü bilindiği üzere hadis usul ilminde iki hadis birbirine çeliştiğinde ya Nesih var deriz ya da Arası bulunur ve bunun arası bulunmak zorundadır. Bu da onun ilga edilmesidir.

Gürsel Gürbüz